Жалпы мәліметтер

Абай институты әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің жанынан 2009 жылы 24 наурызда ашылды. Институт директоры болып Халықаралық жоғары мектеп ғылым академиясының академигі, филология ғылымдарының докторы, профессор Жанғара Дәдебайұлы Дәдебаев тағайындалды.
Абай институты қызметінің негізгі пәні әлеуметтік және гуманитарлық ғылымдар саласында іргелі және басым бағыттағы қолданбалы ғылыми зерттеулер жүргізу болып табылады.
Институт мақсаты – зерттеу, оқыту, насихаттау жолымен білімді сақтау, жасау және тарату бағытындағы ғылыми, ғылыми-ұйымдастырушылық жұмыстарды үйлестіру.

Қызмет бағыттары:
-абайтану;
-қазақ әдебиеті;
-қазақ филологиясы;
-орыс әдебиеті;
-орыс филологиясы;
-әдебиет теориясы және фольклортану;
-әдеби шығармашылық және көркем аударма;
-әлем әдебиеті;
-гуманитарлық және әлеуметтік ғылымдар саласындағы пәнаралық зерттеулер.

Негізгі міндеттер
— ғылым дамуының маңызды бағыттарында жаңа білім жасаудың, жаңа технологияларды игерудің, ғылыми мектептерді қалыптастыру мен дамытудың негізі ретінде іргелі зерттеулерді басымдықпен дамыту;
-гуманитарлық және әлеуметтік ғылымдар саласында қаржыландырылатын ғылыми зерттеулерге қатысу;
— тиісті бағыттар бойынша мемлекетаралық және халықаралық ғылыми бағдарламаларға қатысу;
-бастамашылдық ғылыми зерттеулерді үйлестіру және жүргізу;
-ғылым мен білімнің ең жаңа жетістіктері негізінде жоғары оқу орнынан кейінгі білім бағдарламалары бойынша ғылыми-педагогикалық кадрлар мен мамандар дайындау;
— Абайдың шығармашылық мұрасын әдебиеттану, тіл білімі, мәдениеттану, тарих, педагогика, юриспруденция, философия, әлеуметтану, саясаттану ғылымдарының тоғысында зерттеудің теориялық және әдістемелік негіздерін жасау;
— қазақ әдебиеті теориясы мен тарихының ежелгі дәуірден қазіргі күнге дейінгі өзекті мәселелерін Абайдың эстетикалық, этикалық, философиялық көзқарастары тұрғысынан бағамдау;
-Абай шығармашылығының алыс және жақын шетелдерде қабылдану мәселелерін пайымдау;
-қазіргі заманғы қазақ әдеби тілінің теориясы мен тарихын саралау;
-әдеби аударма мен аударматану, әдеби компаративистика теориясы мен практикасы мәселелерін зерттеу;
— қазақ әдебиетінің, әдеби шығармашылық үдерісінің теориясы мен тарихының өзекті мәселелерін әлем әдебиеті аясында қарастыру;

Жұмыстың негізгі түрлері
-ғылыми-зерттеу, шығармашылық, аудармашылық, ғылыми-әдістемелік жұмыстарын жүргізу;
-ғылыми және ғылыми-әдістемелік жұмыстардың нәтижелерін оқу үдерісіне енгізу;
-жоғары оқу орнынан кейінгі білім мамандарын дайындау;
-ғылыми өнім нәтижелерін жариялау және іс жүзінде қолдану;
-ғылыми, әдістемелік және консалтингтік қызмет көрсету;
-ғылыми еңбектердің тақырыптық жинағын, конференциялар мен сьездер, симпозиумдар материалдарын шығару;
-ғылыми еңбектерді, көркем, сондай-ақ аударма мәтіндерді редакциялау және баспаға ұсыну;
— мәтіндерді филологиялық сараптау және бағалау;
-семинарлар, мәжілістер, көрмелер, жәрмеңкелер өткізу;
-Институттың зияткерлік қызметінің өнімдерін коммерциализациялау;
-ғылыми, шығармашылық, аудармашылық, білім беру қызметінің теориясы мен практикасы саласында мамандардың біліктілігін арттыру, қайта дайындау;
-ғылыми зерттеулер мақсатына сәйкес заңнамада тыйым салынбаған өзге де жұмыстарды атқару.

Республикалық бюджеттен қаржыландырылатын
іргелі зерттеулер

Национальные образы мира в литературе независимого Казахстана.
Жетекшісі: профессор Абишева У.К.
Йүсүп Баласағұнидың «Құтадғу білік» ескерткішін зерттеудің ғылыми-методологиялық негіздері.
Жетекшісі: профессор Сағындықұлы Б.
Қазақ тілі әлемдік мәдени кеңістікте: атаулардың тарихи даму парадигмасы.
Жетекшісі: профессор Салқынбай А.Б.
Қазақ әдеби тілі және ұлттық менталитет: мәдени концептер.
Жетекшісі: профессор Авакова Р.А.
Қазақ тілінің лексикалақ бірліктеріндегі ұлттық-мәдеи құндылықтардың кумуляциялануы: лингвоелтанымдық электронды тезаурус селекциясы және лемматизациясы.
Жетекшісі: профессор Сулейменова Э.Д.

Республикалық бюджеттен қаржыландырылатын
қолданбалы зерттеулер

Ұлттық идея және оның қазақ әдебиетіндегі ежелгі дәуірден бүгінге дейінгі аралықта көркем бейнеленуі.
Жетекшісі: профессор Дадебаев Ж.Д.
Мемлекеттік тіл қазақстандық қоғамның бірігуінің басты факторларының бірі ретінде
Государственный язык как один из главных факторов единения казахстанского общества.
Жетекшісі: профессор Сулейменова Э.Д.