Жарқын жаңалықтар

«Абай (Ибраһим) Құнанбайұлының шығармашылық

мұрасы мен ілімі жас ғалымдар көзімен»

Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ жанындағы Абай ғылыми-зерттеу институтында Абай күні аясында 2020 жылы 10-15 тамыз аралығында  республикалық сырттай ғылыми конференция өтуде.

Аталмыш конференция аясында 13 тамыз күні, сағ. 11.00-13.00 аралығында Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың «Абай – рухани реформатор» атты баяндамасы негізге алынып, «Абай (Ибраһим) Құнанбайұлының шығармашылық мұрасы мен ілімі жас ғалымдар көзімен» тақырыбында онлайн дөңгелек үстел өтеді. Дөңгелек үстел Zoom платформасында өтеді. Сілтеме қосымша хабарланады.

Ұйымдастыру тобы

Роллан Сейсенбаев,

жазушы, баспагер

Қазақ елінің мәдени, әдеби, баспа өмірінде тұңғыш рет қазақ халқының ұлы ақыны, данышпан ойшылы, композиторы, өз халқынан ұлт қалыптастыруға жанын салған дана тұлға Абай Құнанбайұлының 175 жылдық мерейтойына арнап «Халықаралық Абай клубы» ақынның он томдық толық шығармалар жинағын қазақ, орыс, ағылшын, француз, неміс тілдерінде шығарып тарту жасады.

Ақынның шығармаларын шет елдердің тілдеріне аударған айтулы аудармашылар жазушы Роллан Сейсенбаевтың әдебиеттегі де, өмірдегі де достары.

Абайдың өлеңдерін орыс тіліне аударған орыстың ХХ ғасырдағы ұлы ақындарының бірі Юрий Кузнецов.

«Қарасөзін» («Ғақлия») орыс тілінде сөйлеткен белгілі аудармашы Клара Серікбаева.

Ақынның өлеңдері мен «Қарасөзін» ағылшын тіліне аударған ағылшынның әйгілі ақыны, аудармашы, тюрколог Ричард МакКейн. Ричард МакКейн ағылшын тіліне түріктің ұлы ақыны Жүніс Емренің, Жалаладдин Румидың, орыстың ұлы ақындары Анна Ахматованың, Борис Пастернактың өлеңдерін аударып, Ұлыбританияның белгілі “Pеnguin” баспасынан басып шығарған.

Ақынның өлеңдері мен «Қарасөзін» француз тіліне аударған Антуан Гарсиа. Антуан Гарсиа Лев Толстойдың, басқа да атақты орыс жазушыларының шығармаларын аударып, Парижде кітап қылып шығарған белді аудармашы. Толығырақ »

Абай күніне орай Абай жылында не істедік, не бітірдік деп өзімізге өзіміз сұрақ қойып, өзімізге өзіміздің есеп бергеніміз орынды.
Абайтану – бүгінде негізі берік қалыптасқан, даму үстіндегі ғылым саласы. Республиканың Білім және ғылым министрлігінің 2020-2022 жылдарға арналған ғылыми жобалар негізінде ғылыми зерттеулерді гранттық қаржыландыру бойынша конкурстық құжаттамасында «Абайтану. Қазіргі қоғамдық-гуманитарлық білім жүйесіндегі Абайдың шығармашылық мұрасы» мамандандырылған ғылыми бағыттардың басты бір саласы ретінде бекітілді. Бұл – Абай жылының абайтану ғылымы саласындағы үлкен жетістігі. Қазақстанның жоғары оқу орындарында «Абайтану» пәнін барлық мамандықтар бойынша оқутуға бетбұрыс басталды. Бұл – абайтану саласындағы екінші бір үлкен жетістік. Сонымен қатар түркі тілдес халықтардың жоғары оқу орындарында «Абайтану» пәнін оқыту мәселесі көтерілуде.
Абай жылында әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті абайтану саласында ерен еңбек етті. Бұл ретте басты бір нәтижені атап өткенді дұрыс көремін. Ол – абайтану ғылымы саласында тарихи қалыптасқан ғылыми мектептерде өндірілген білімдердің дербес ғылыми базасының жасалуы. Университет жанындағы Абай ғылыми-зерттеу институтында абайтану саласында іргелі ғылыми-зерттеу жұмыстарымен қатар «Абайтану. Таңдамалы еңбектер» деген атпен көптомдық сериялық басылым жарық көре бастады. Осы сериялық басылым негізінде абайтану саласында дербес ғылыми база жасалды. 2020 жылға дейін бұл база 50 том көлемінде көпшілікке ұсынылады деп жобаланған еді. Бүгінгі күні оның 40 томы жарық көрді, қырық бірінші томы өндірісте. Орыс тілінде жинақталған еңбектердің жалпы көлемі де осы шамада. Дербес ғылыми қордағы еңбектер Абай институтының электронды кітапханасына орналастырылып, олар әлем жұртшылығының игілігіне айналды. Абай жылында жасалған жұмыстарымыздың басты нәтижесі – Абайтану саласында дербес ғылыми базаның жасалуы және оның әлем жұртшылығының игілігіне ұсынылуы.
Абай күніне орай мына бір мәселеге назар аударғым келеді: Абайдың шығармашылық мұрасы — бүкіл халықтың рухани игілігі. Бүкіл халықтың рухани игілігін сақтаудың, қорғаудың құқықтық негізі болуы шарт. Оны жасау керек.

Жанғара Дәдебаев,
филология ғылымдарының докторы, профессор,
әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті
Абай ғылыми-зерттеу институтының директоры

Тамаша тарту

Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті жанындағы Абай ғылыми-зерттеу институтының басшылығымен «Абайтану. Таңдамалы еңбектер» көп томдық басылымының XL томы жарық көрді.

«Абайтану. Таңдамалы еңбектер» көптомдығының қырқыншы томына көрнекті абайтанушы ғалым, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты Мекемтас Мырзахметұлының «Абай: Толық адам ілімі» атты еңбегі енді. Еңбекте абайтану ғылымының өзекті мәселелері қарастырылған.

Томға енген еңбек абайтанушыларға, магистранттар мен докторанттарға, Абай мұрасын білмекті парыз тұтқан білім алушы жастарға және көпшілікке арналған.

Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті жанындағы Абай ғылыми-зерттеу институтының басшылығымен «Абайтану. Таңдамалы еңбектер» көп томдық басылымының XXXIX томы жарық көрді. Толығырақ »

Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті жанындағы Абай ғылыми-зерттеу институтының басшылығымен «Абайтану. Таңдамалы еңбектер» көп томдық басылымының ХХХVІІI томы жарық көрді.

«Абайтану. Таңдамалы еңбектер» көп томдық басылымының отыз сегізінші томында Г.Ә. Мұратованың «Абайдың тілдік тұлғасы» еңбегі берілді. Онда Абай дискурсының ұлттық таным мен ұлттық рухты танытатын концептуалды жүйесі және прагматикалақ деңгейі антропоөзекті, когнитивтік лингвистика аясында талдауға түскен. Абай тілдік тұлғасын ғылыми лингвистикалық тұрғыда сараптау арқылы оның тілдік әлемінің когнитивтік парадигмасы түзіліп, прагматикалық мәні ашылады. Ол үшін ұлт – тіл – мәдениет, уақыт – кеңістік – адам сабақтастығы басшылыққа алынған. Тілдік тұлғаның когнитивтік деңгейі тарихи-қоғамдық, әлеуметтік мазмұнға қатысты қарастырылады.

Еңбек ғылыми қызметкерлер мен ізденушілерге, тілшілер мен әдебиетшілерге, оқытушылар мен оқушыларға, Абай тілінің байлығына терең бойлағысы келетін көпшілік қауымға арналған.

      Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті жанындағы Абай ғылыми-зерттеу институтының басшылығымен «Абайтану. Таңдамалы еңбектер» көп томдық басылымының ХХХVІІ томы жарық көрді.

«Абайтану. Таңдамалы еңбектер» көп томдық басылымының отыз жетінші томында көрнекті ғылым қайраткері Рәбиға Сәтіғалиқызы Сыздықованың «Абай және қазақтың ұлттық әдеби тілі. Ғылыми мақалалар» атты еңбегі берілген. Онда автордың орталық ғылыми басылымдар мен «Абай» энциклопедиясында жарық көрген ғылыми-теориялық мақалалары топтастырылған.

Еңбек ғылыми қызметкерлер мен ізденушілерге, тілшілер мен әдебиетшілерге, оқытушылар мен оқушыларға, Абай тілінің байлығына терең бойлағысы келетін көпшілік қауымға арналған.

Қазақ халқының ұлы ақыны Абай Құнанбаевтың шығармашылығы адамгершілік және ізгілік туралы идеяларға толы екені белгілі. Гуманист ақынның ойлары өз халқының руханиятын байытып қана қоймай, бүкіләлемдік ақыл-ой қазынасына да үлес қосты.

Осының бір дәлелі ретінде «Антология гуманной педагогики» сериясының Мәскеуден жақында шыққан кезекті томын атап көрсетуге болады: Влияние среды культуры и духовности на воспитание молодежи. Просвещение и прогресс в развитии общества (по трудам Абая Кунанбаева); /Сост.:Л.Мусалы/. – М. :Амрита-Русь, ИД Шалва Амонашвили, 2019 – 144с. – (Антология гуманной педагогики). Толығырақ »

     Құрметті әдебиет сүйер қауым!

         Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті жанындағы Абай ғылыми-зерттеу институтының «Абайтану  Таңдамалы еңбектер» көптомдық басылымының бүгінде отыз алты (36) томы жарық көрген болатын. Басылым жалғасуда. Институт «Абай институтының еңбектері» атты екінші көптомдық басылымды шығару ісін қолға алды. Абайдың «Таңдамалық даналық сөздері» — осы басылымның бірінші кітабы. Толығырақ »