Бөлімдер
Мұрағат
Күнтізбе
Ноябрь 2024
Пн Вт Ср Чт Пт Сб Вс
« Июл    
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
252627282930  

Басты бет

Жұмат ТІЛЕПОВ . АБАЙДЫҢ «ЕСКЕНДІР» ПОЭМАСЫ ЖӘНЕ ТАРИХИ ШЫНДЫҚ

Ж. Тілепов

Сандаған ғасырлар бойы батыс пен шығыстың талай елінде Ескендірдің жорық жолын дәріптеген көптеген туындылар дүниеге келді. Тек бір ғана шығыс елдерінің өзінде Балами, Фирдоуси, Низами, Науаи, Жәми сияқты таланттардың негізгі шығармалары Александрдың жорық жолдарын уағыздауға арналған. Оның сыртында халық атымен айтылатын көптеген аңыздар қаншама! Ежелгі римдік тарихшы Ф. Аррианнан бастап бірсыпыра тарихшылар Ескендір Зұлқарнайын патшаның өмір тарихын ыждаһаттылықпен хатқа түсірген (Арриан, Поход Александра. М. Л, 1962). Демек, Александр хақындағы әдеби шығармалар да, тарихи еңбектер де, фольклорлық туындылар да аз емес. Толығырақ »

Қабай. АБАЙ ЖӘНЕ ОНЫҢ ПОЭМАЛАРЫ

Қабай

Қытайда Абайды алғаш рет аударып зерттеген адам Қабай болды. Қабай — Абай десе ішкен асын жерге қоятын ғалым, зерттеуші әрі аудармашы. Ол мына мақалада Қазақстанда Абай туралы жарияланған көптеген материалдарға сүйене отырып, оны қытай халықына жүйелі түрде таныстыруға тырысқан. Мақала негізінен Абайдың өмір жолы, шығармашылығы және оның өлеңдеріне талдаулар секілді бірнеше бөлімнен тұрады. Толығырақ »

Қайым Мұхамедханов. Ұлы ұстаз

Абайдың ақындық еңбегі қазақ әдебиетін жаңа бағытта ілгері дамытумен бірге, қазақ қоғамының дамуына да игі әсер етті.

«Әдеби шығарма тек көркемдік қасиетімен ғана емес, қогамның дамуына ететін игі әсерімен, эдебиетгі ілгері да-мытудағы әсерімен бағаланады», — дейді Н.Г.Чернышевский.

Абай өзінің бойына біткен табиғи талантын, ақындық өнерін, ақыл-ойын, жігер-қайратын, парасат-білімін, бүкіл саналы өмірін туған халқына арнады. Толығырақ »

Әбділда Тәжібаев. БІРІНШІ АҚЫН

Қазақ ақындарында поэзия мақсатын орыс классиктерінше, сыншыл демократизм тұрғысынан ұғындырған бірінші ақын — Абай.

 Өлең — сөздің патшасы, сөз сарасы,

Қиыннан қиыстырар ер данасы.

Тілге жеңіл, жүрекке жылы тиіп,

Теп-тегіс, жұмыр келсін айналасы, — Толығырақ »

Мұхтар Мағауин. АБАЙДЫҢ БЕЛПСІЗ ӘҢГІМЕСІ

Қазақтың қасиетін тану Абайды танудан басталмақ. Халқымыздың сөз өнерін зерделеу Абай тағылымын бағамдаудан байқалмақ. Абай — қазақ тарихындағы қайталанбас сом тұлға. Абай биігі — халқымыздың көркемдік ой-танымында ешкім жетпеген заңғар. Университет қабырғасында дәрісін тындап журген кезімізде ұлы жазушы Мұхтар Әуезовтің өзінің: «Менің тілімде Абай тілінің мәдениеті бар», — деп балаша мақтанғаны көкейде қалыпты. Толығырақ »

Сапар Байжанов. АБАЙҒА ҚАТЫСТЫ КЕЙБІР АРХИВ ДЕРЕКТЕРІ

Еліміздің архив қазыналарын нысаналы мақсатпен, мұқият зерттеген күнде, Абай жайлы архив документтері әлі де болса көптеп табылуы мүмкін. Айталық, соңғы жылдарда филология ғылымының кандидаты Б. Асылжанов Ленинградтағы СССР тарихы архивінен Абайдың 1898 жылғы оқиғаға байланысты сенатқа жазған хатын тапқаны жайында баспасөз бетінде жария етті («Қазақ әдебиеті» газеті, 1981 жылғы 24 апрель). Толығырақ »

Сейіт ҚАСҚАБАСОВ. «ЕСКЕНДІР» ПОЭМАСЫНЫҢ СЮЖЕТТІК НЕГІЗІ

Қазақ әдебиеттану ғылымында Абайдың поэмалары сөз болғанда, «Ескендір» поэмасының сюжеттік негізін Низамидің «Ескендір-намасына» телиді. Шынында да солай ма?

Низамидің шығармасында Абай «Ескендірін» еске түсіретін мынадай бір сюжет бар: Толығырақ »

Шәмшиябану Сатпаева. АБАЙ ЖӘНЕ ЕВРОПА ХАЛЫҚТАРЫ ӘДЕБИЕТІ

Қазақ әдебиетінің басқа елдер әдебиетімен, оның ішінде Европа халықтары әдебиетімен қарым-қатынас, байланыс тарихында ұлы классик, данышпан ақын Абай Құнанбаевтың (1845-1904) орны ерекше. Ұлы ақын еңбектерінің биік ысаналы өрісінің тағы бір қыры — М.О. Әуезов өзімен айтсақ: «өзінде Европа, өзі Европада боп, қарға тамырлы боп байланысқаны… Бұл белгі — сүйсінерлік нағыз ірі белгі». Қазақ филологиясының абайтану  саласында  М.О.  Әуезов  айқындап  кеткен ғылыми концепция бойынша «дана ақынның өз халқынан және жалпы адам баласының өнер-ой байлығынан алған үлкен салалы түп-төркіні барын байқаймыз: Мұның біріншісі — қазақ халқының есте жоқ ескі заманнан жиып, өсіріп келген өз даналығы, халықтың ауыз әдебиет қоры, ақын Абай осы қордан көп нәр алып, сол арқылы өз өлеңін көп көркейтті. Толығырақ »

Сағат Әшімбаев. АҚЫН ЖАНЫН ЖАБЫРҚАТҚАН ЖАЙЛАР

                                                        Бір кісі емес, жазғаным жалпақ жұрт қой,

                                                       Шамданбай-ақ, шырақтар, ұқсаң жарар.

                                                       «Ит маржанды не қылсын» деген сөз бар,

                                                       Сәулесі бар жігіттер бір ойланар.

Абай Толығырақ »

Ғабит МҮСІРЕПОВ. ОЙ ӨМІРІНІҢ ӨРІСІ МЕН БИІГІ

  1. ҮЛКЕН САРЫННЫҢ АҚЫНЫ

Қазақ халқының жарқын болашағы үшін алысып өткен ұлы ақыны Абай — бір елдің белгілі бір ғасырдағы ой өмірінің өрісі мен биігін көрсететін ақындардың қатарына қосылады.

Алысты болжаған терең ойдың, үлкен сарынның ақыны Абай алды-артын шолып, қазақ халқының жалғыз әдебиеті емес, бүкіл рухани мәдениетінің келешегіне жөн сілтеп кетті. Абай өз заманынан анағұрлым биік тұрған ақын еді. Ол өз заманы мен ез елінің қайғы-мұңын көтергенде соны тарихи даму жолындағы бар адам баласының тақырыбына айналдыра алды. Толығырақ »